బంగాళాఖాతంలో ఏర్పడిన ‘అసని’ తుపాను మరో 12 గంటల్లో తీవ్ర వాయుగుండంగా మారే అవకాశం ఉంది. ‘అసని’ అనే పేరు శ్రీలంక పెట్టింది. సింహళ భాషలో అసని అంటే ‘కోపం’ కాగా, ఈ సీజన్‌లో ఇదే మొదటి తుఫాను కానుంది. అయితే.. ఈ తుఫానులకు ఎవరు పేరు పెడతారు? ఆ పేరులో ఏముంటుంది? నామకరణం ఎలా ప్రారంభమైంది? అనే సందేహాలు చాలా మంది నుంచి వినిపిస్తుంటాయి. అసలు తుపానుల పేర్లు, వాటి వివరాలు ఏమిటో చదివి తెలుసుకుందాం…
ప్రపంచ వాతావరణ సంస్థ (WMO) ప్రకారం యునైటెడ్ నేషన్స్ కింద ఒక ఏజెన్సీ, ఒక నిర్దిష్ట భౌగోళిక ప్రదేశంలో లేదా ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఒకేసారి ఒకటి కంటే ఎక్కువ తుఫానులు ఉండవచ్చు . అవి ఒక వారం లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కాలం పాటు కూడా ఉండవచ్చు. అందువల్ల విపత్తు ప్రమాద అవగాహన, నిర్వహణ, ఉపశమనాన్ని సులభతరం చేయడంలో గందరగోళాన్ని నివారించడానికి ప్రతి ఉష్ణమండల తుఫానుకు ఒక పేరు పెడుతున్నారు.
సాధారణంగా చిన్న, సులభంగా ఉచ్ఛరించే పేర్లు వీటికి సూచిస్తున్నారు. వందల కొద్దీ చెల్లాచెదురుగా ఉన్న స్టేషన్‌లు, తీర ప్రాంత స్థావరాలు, సముద్రంలో ఉన్న ఓడల మధ్య సవివరమైన తుపాను సమాచారాన్ని సమర్థవంతంగా అందించడంలో ఇట్లాంటి పేర్లు ఎంతో సహాయపడతాయి. ప్రారంభంలో తుఫానులకు ఏకపక్షంగా పేర్లు పెట్టారు. తరువాత వాతావరణ శాస్త్రవేత్తలు మరింత వ్యవస్థీకృత, సమర్థవంతమైన వ్యవస్థ కోసం జాబితా తయారు చేసి వాటి ఆధారంగా తుఫానులకు పేరు పెట్టాలని నిర్ణయించుకున్నారు.
సైక్లోన్‌లకు ఎలా పేరు పెడతారంటే?
భారత వాతావరణ శాఖ (IMD) ఆరు ప్రాంతీయ ప్రత్యేక వాతావరణ కేంద్రాలలో (RSMC) ఒకటి. ఇది ఉత్తర హిందూ మహాసముద్రంపై ఏర్పడే తుఫానుకు గరిష్టంగా 62 kmph లేదా ఉపరితల గాలి వేగంతో గరిష్టంగా గాలి వేగాన్ని చేరుకున్నప్పుడు దానికి పేరు పెడుతుంది. తుఫాను గాలి వేగం ఈ మార్కును చేరుకుంటే లేదా దాటితే, అది హరికేన్/సైక్లోన్/టైఫూన్‌గా వర్గీకరిస్తారు.
లింగం, రాజకీయాలు, మత విశ్వాసాలు, సంస్కృతులను ప్రతిబించని విధంగా ఉండే అక్షర క్రమంలో- ప్రభావిత దేశాలు ఇచ్చిన పేర్ల ప్రకారం జాబితా రూపొందించారు. ఒకసారి ఒకపేరు ఉపయోగించినట్లయితే, ఆ పేరు మళ్లీ రిపీట్ చేయరు. గరిష్టంగా ఎనిమిది అక్షరాలను కలిగి ఉండే పదం ఏ సభ్య దేశానికి అభ్యంతరకరంగా ఉండకూడదు అనే నిబంధన ఉంది. జనాభాలోని ఏ సమూహం యొక్క మనోభావాలను కూడా ఈ పేర్లు దెబ్బతీయకూడదు.2020లో విడుదలైన జాబితాలో 13దేశాల నుండి ఒక్కొక్కటి 13 పేర్లతో సహా 169 పేర్లు ఉన్నాయి. ఇంతకుముందు ఎనిమిది దేశాలు 64 పేర్లను ఇచ్చాయి.కాగా, భారతదేశం నుండి ఉపయోగించిన పేర్లలో గతి (వేగం), మేఘం (మేఘం), ఆకాష్ (ఆకాశం) ఉన్నాయి. బంగ్లాదేశ్‌కు చెందిన ఓగ్ని, హెలెన్, ఫని గతంలో ఉపయోగించారు. పాకిస్తాన్ నుండి లైలా, నర్గీస్ మరియు బుల్బుల్ వంటివి ఉన్నాయి.
అసని తర్వాత ఏర్పడే తుఫానును థాయ్‌లాండ్‌లో సిత్రంగ్ అని పిలుస్తారు. అంతకుముందు, తుఫాను విధ్వంసకర మరియు ప్రాణాంతక హరికేన్ అయినందున WMO భవిష్యత్ పేర్ల జాబితా నుండి ‘ఇడా’ని తొలగించింది. అయితే.. పేరుతో సంబంధం లేకుండా తుఫానుల తీవ్రత మారుతూ ఉంటుంది. ఉదాహరణకు గులాబ్ తుఫాను సెప్టెంబరు 2021లో తీరాన్ని తాకింది, ఉత్తర కోస్తా ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లను ఆనుకుని ఉన్న దక్షిణ కోస్తా ఒడిశాపై బలమైన గాలులతో పాటు భారీ వర్షాలు కురిసి, తీవ్ర అల్పపీడనంగా బలహీనపడింది. కానీ, 2020 మేలో ల్యాండ్‌ఫాల్ చేసిన అంఫాన్ తుఫాను 80మంది వరకు పొట్టనపెట్టుకుంది. ఒడిశా , పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో విధ్వంసం సృష్టించింది.
