కర్నాటకలో హలాల్ మాంసం వ్యతిరేక ప్రచారం తర్వాత.. బజరంగ్ దళ్, శ్రీరామ్ సేన వంటి సంస్థలు ఇప్పుడు మసీదులలో లౌడ్ స్పీకర్ల వాడకంపై నిషేధం విధించాయి. మసీదుల వద్ద లౌడ్ స్పీకర్లను ఉపయోగించి ఆజాన్ (ఇస్లామిక్ ప్రార్థనలు) తప్పనిసరిగా అందించకూడదని వారు డిమాండ్ చేశారు. తమ అభ్యంతరం చెప్పకపోతే మసీదుల దగ్గర లౌడ్ స్పీకర్లలో భజనలు (భక్తి గీతాలు) ప్లే చేస్తామని బెదిరించారు. అయితే అసలు పబ్లిక్ ప్లేసులలో లౌడ్ స్పీకర్ల వినియోగంపై ఇంతకుముందే పలు రాష్ట్రాల్లోని హైకోర్టులు తీర్పులు వెలువరించాయి.. అవేంటో చదవి తెలుసుకుందాం..
ఇటీవల ఏప్రిల్ 2 న మహారాష్ట్ర నవనిర్మాణ సేన (MNS) చీఫ్ రాజ్ థాకరే మసీదుల నుండి లౌడ్ స్పీకర్లను తొలగించాలని మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని కోరారు. ముంబైలోని శివాజీ పార్క్‌లో జరిగిన ర్యాలీలో తన మద్దతుదారులను ఉద్దేశించి రాజ్ థాకరే ఇలా అన్నారు, “మసీదులలో లౌడ్ స్పీకర్లను ఇంత ఎక్కువ శబ్దంతో ఎందుకు ప్లే చేస్తారు? దీనిని ఆపకపోతే మసీదుల వెలుపల స్పీకర్లు హనుమాన్ చాలీసా [హనుమంతుడిని స్తుతించే భక్తి గీతం] ఎక్కువ వాల్యూమ్‌లో పెట్టాల్సి ఉంటుంది. నేను ప్రార్థన, ఏదైనా ప్రత్యేక మతానికి వ్యతిరేకం కాదు. నేను నా సొంత మతం గురించి గర్విస్తున్నా” అని అతను చెప్పాడు.
2017లో బాలీవుడ్ గాయకుడు సోనూ నిగమ్ మార్నింగ్ అజాన్ “బలవంతపు మతతత్వం” అని పిలిచే ట్విట్టర్ పోస్ట్ ను ఉంచినప్పుడు సోషల్ మీడియాలో ఇది కలకలం రేపింది. అప్పట్లో ఆయన మాట్లాడుతూ “దేవుడు అందరినీ ఆశీర్వదిస్తాడు. నేను ముస్లింని కాదు, ఉదయం ఆజాన్‌తో నిద్ర లేపాలి. భారతదేశంలో ఈ బలవంతపు మతతత్వం ఎప్పుడు అంతమవుతుంది? అని ఆయన అన్నారు. ఇక తన ట్వీట్‌కు వ్యతిరేకత ఎదురయ్యింది. చాలామంది నుంచి భిన్నాభిప్రాయాలు వచ్చాయి. గాయకుడి తలపై గుండు కొట్టిన వారికి రూ. 10 లక్షలు ఇస్తానని ఒక మత గురువు ఫత్వా జారీ చేసిన తర్వాత అతను తన జుట్టు మొత్తాన్ని షేవ్ చేశాడు. ఇక జులై 2005లో సుప్రీం కోర్ట్ బహిరంగ ప్రదేశాల్లో రాత్రి 10 నుండి ఉదయం 6 గంటల మధ్య లౌడ్ స్పీకర్లు, మ్యూజిక్ సిస్టమ్‌లను ఉపయోగించడాన్ని నిషేధించింది (పబ్లిక్ ఎమర్జెన్సీ సందర్భాలలో మినహా) అటువంటి ప్రాంతాల్లో నివసించే ప్రజల ఆరోగ్యంపై శబ్ద కాలుష్యం తీవ్రమైన ప్రభావాన్ని చూపుతుందని ఆ తీర్పులో పేర్కొంది.
అయితే.. మసీదులలో లౌడ్ స్పీకర్ల వినియోగాన్ని నిషేధించాలని కోరుతూ ఇటీవల హైకోర్టులలో (గుజరాత్, జార్ఖండ్) వివిధ ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యాలు (పిఐఎల్) దాఖలయ్యాయి. కాగా, కొన్ని కోర్టులు గతంలో ఈ సమస్యకు పరిష్కారం చూపాయి. పలు కోర్టులు ఇచ్చిన తీర్పులు.. అవేంటో ఒకసారి చదివి తెలుసుకుందాం..
అక్టోబర్ 2005..
2005, అక్టోబరు 28న సంవత్సరానికి 15 రోజుల పాటు పండుగ సందర్భాల్లో అర్ధరాత్రి వరకు లౌడ్ స్పీకర్లను ఉపయోగించవచ్చని సుప్రీం కోర్టు తీర్పునిచ్చింది. పండుగలు, మతపరమైన సందర్భాలలో అర్ధరాత్రి వరకు లౌడ్ స్పీకర్ల వాడకంతో సహా ధ్వని కాలుష్య నిబంధనలను సడలించడానికి రాష్ట్రాలను అనుమతించే చట్టబద్ధమైన నియమం యొక్క రాజ్యాంగ చెల్లుబాటును అప్పటి ప్రధాన న్యాయమూర్తి ఆర్‌సి లాహోటి, జస్టిస్ అశోక్ భాన్‌లతో కూడిన ధర్మాసనం సమర్థించింది. ఆ ఏడాది జూలై 18న రాత్రి 10 గంటల నుంచి ఉదయం 6 గంటల మధ్య లౌడ్ స్పీకర్ల వాడకంపై నిషేధం విధిస్తూ సుప్రీం కోర్టు ఇచ్చిన ఉత్తర్వు, నాయిస్ కింద తమకు ఇచ్చిన హక్కును హరించివేసిందని వాదిస్తూ కొన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చేసిన అప్పీల్‌పై ఈ ఉత్తర్వు వచ్చింది. కాలుష్యం (నియంత్రణ మరియు నియంత్రణ) నియమాలు 2000. అయితే నిషేధాన్ని సడలించే అధికారాన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఇతర అధికారులకు అప్పగించలేమని సుప్రీంకోర్టు పేర్కొంది.
ఆగస్ట్ 2016
2016 ఆగస్ట్ లో బాంబే హైకోర్టు లౌడ్ స్పీకర్ వాడకం ప్రాథమిక హక్కు కాదని తీర్పునిచ్చింది. లౌడ్ స్పీకర్ లేదా పబ్లిక్ అడ్రస్ సిస్టమ్‌ను ఉపయోగించే హక్కు భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 25 ద్వారా అందించబడిన ప్రాథమిక హక్కు అని ఏ మతం లేదా శాఖ క్లెయిమ్ చేయలేదని బాంబే హైకోర్టు పేర్కొంది. అన్ని మత స్థలాలు శబ్ద కాలుష్య నిబంధనలకు కట్టుబడి ఉన్నాయని మేము నమ్ముతున్నాం. లౌడ్ స్పీకర్ లేదా పబ్లిక్ అడ్రస్ సిస్టమ్‌ను ఉపయోగించడం కోసం ఏ మతం లేదా శాఖ ప్రాథమిక హక్కును క్లెయిమ్ చేయదు. మతానికి సంబంధించిన అన్ని ప్రదేశాలు శబ్ధ కాలుష్య నిబంధనలను కచ్చితంగా పాటించాలని, అనుమతి లేకుండా లౌడ్స్పీకర్లు లేదా పీఏ సిస్టమ్‌లను ఉపయోగించకూడదని మేము స్పష్టం చేస్తున్నాం అని కోర్టు పేర్కొంది. సైలెన్స్ జోన్‌లో మతం ఉన్న ప్రదేశం ఉంటే, అలాంటి జోన్‌లో లౌడ్స్పీకర్లు, ఇతర రకాల ధ్వని ఉత్పాదక వ్యవస్థలను ఉపయోగించకూడదనే నిబంధనలను పాటించాలని ఆదేశించింది.
జూన్ 2018
2018, జూన్ 26న ఉత్తరాఖండ్ హైకోర్టు లౌడ్ స్పీకర్లకు ఐదు డెసిబుల్ పరిమితిని విధించింది. పగటిపూట కూడా లౌడ్ స్పీకర్ల వినియోగం, శబ్దం స్థాయి ఐదు డెసిబుల్స్‌కు మించకూడదని వినియోగదారు హామీ ఇవ్వడంపై ఉత్తరాఖండ్ హైకోర్టు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది. ఒక పిన్ నేలపై పడే శబ్దం స్థాయి 10 డెసిబుల్స్, అదే వ్యక్తి శ్వాస పీల్చుకుంటాడు. సంబంధిత అధికారుల రాతపూర్వక అనుమతి లేకుండా మతపరమైన సంస్థలతో సహా ఏ వ్యక్తి లేదా సంస్థ అయినా లౌడ్ స్పీకర్ లేదా పబ్లిక్ అడ్రస్ సిస్టమ్‌ను ఉపయోగించకూడదని కోర్టు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది. అర్ధరాత్రి 12 దాటినా లౌడ్ స్పీకర్లు మోగుతూనే ఉంటాయి. దేవాలయాలు, మసీదులు, గురుద్వారాల ద్వారా కూడా అధికారం నుండి రాతపూర్వక అనుమతి లేకుండా లౌడ్ స్పీకర్ ఉపయోగించడానికి అనుమతించబడదు అని కోర్టు పేర్కొంది.
సెప్టెంబర్ 2018
2018, సెప్టెంబరులో కర్నాటక హైకోర్టు రాత్రి 10 గంటల తర్వాత లౌడ్ స్పీకర్ల వినియోగాన్ని నిషేధించింది. అధికారులు లౌడ్ స్పీకర్లను నిషేధించినప్పుడు అనుమతించదగిన ధ్వని స్థాయిలను పేర్కొంటూ సుప్రీం కోర్టు నిర్దేశించిన మార్గదర్శకాలను అనుసరించాలని హైకోర్టు ఆదేశించింది. 2018, డిసెంబరు 31 వరకు జిల్లాలో లౌడ్ స్పీకర్లను నిషేధిస్తూ డిప్యూటీ కమిషనర్ (డిసి) ఉత్తర్వులను కొప్పల్ వాసి సవాలు చేయడంతో ఈ ఉత్తర్వు వచ్చింది. సెప్టెంబర్‌లో ఉత్తర్వు జారీ చేసిన కొప్పల్ జిల్లా పరిపాలనపై హిందూ మహామండలి కార్యదర్శి గవిసిద్దప్ప హైకోర్టును ఆశ్రయించారు. ఈ ఆర్డర్ ద్వారా 2018వ సంవత్సరం సెప్టెంబర్ 4, డిసెంబర్ 31వ తేదీల మధ్య నిర్ణీత పరిమితికి మించిన ఆడియో పరికరాలు నిషేధించబడ్డాయి.
జూలై 2019
2019, జూలైలో పంజాబ్, హర్యానా హైకోర్టు మతపరమైన సంస్థలతో సహా బహిరంగ ప్రదేశాల్లో లౌడ్ స్పీకర్లను ఉపయోగించడాన్ని నిషేధించింది. పబ్లిక్ అడ్రస్ సిస్టమ్‌లను ముందస్తు అనుమతితో మాత్రమే ఉపయోగించవచ్చని, శబ్దం స్థాయి అనుమతించదగిన పరిమితిని మించకూడదని కోర్టు పేర్కొంది. పంజాబ్, హర్యానా.. కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం, చండీగఢ్ రాష్ట్రాలు దేవాలయాలు, మసీదులు, గురుద్వారాలలో పగటిపూట కూడా అధికారం యొక్క రాతపూర్వక అనుమతి లేకుండా మతపరమైన సంస్థలతో సహా ఏ వ్యక్తి అయినా లౌడ్ స్పీకర్ లేదా పబ్లిక్ అడ్రస్ సిస్టమ్‌ను ఉపయోగించరాదని నిర్ధారిస్తుంది. అలాగే, శబ్దం స్థాయి 10dB(A) పరిధీయ శబ్దం స్థాయిని మించకూడదని హామీని పొందడం ద్వారా ఆర్డర్ వేశారు.
మే 2020
2020, మే15 అలహాబాద్ హైకోర్టు ఎటువంటి యాంప్లిఫైయింగ్ పరికరం లేదా లౌడ్ స్పీకర్లను ఉపయోగించకుండా మసీదుల మినార్ల నుండి మ్యూజిన్ (ఇస్లామిక్ పూజారి) మానవ స్వరంతో మాత్రమే ఆజాన్ పఠించవచ్చని పేర్కొంది. అజాన్ ఇస్లాం యొక్క ముఖ్యమైన, అంతర్భాగంగా ఉండవచ్చని మేము అభిప్రాయపడుతున్నాం.. అయితే దానిని లౌడ్ స్పీకర్లు లేదా ఇతర సౌండ్ యాంప్లిఫైయింగ్ పరికరాల ద్వారా పఠించడం అనేది ఆర్టికల్ 25 ప్రకారం పొందుపరచబడిన ప్రాథమిక హక్కును రక్షించే మతంలో అంతర్భాగమని చెప్పలేము. ఇది పబ్లిక్ ఆర్డర్, నైతికత లేదా ఆరోగ్యం, రాజ్యాంగంలోని పార్ట్ IIIలోని ఇతర నిబంధనలకు కూడా లోబడి ఉంటుంది” అని బెంచ్ తీర్పు చెప్పింది.
జూలై 2020
ఉత్తరాఖండ్ హైకోర్టు 2020, జులైలో జూన్ 2018లో శబ్దం స్థాయిని ఐదు డెసిబుల్స్‌కు పరిమితం చేస్తూ ప్రమాద లోపంగా పేర్కొంటూ గతంలో జారీ చేసిన ఉత్తర్వులను సవరించింది. ఉత్తరాఖండ్ హైకోర్టు రాష్ట్రంలోని మతపరమైన సంస్థలలో లౌడ్ స్పీకర్ల వాడకంపై నిషేధాన్ని ఎత్తివేయడానికి సమర్థవంతంగా మార్గం సుగమం చేసింది. లౌడ్ స్పీకర్ల వినియోగాన్ని అనుమతించేలా ఆదేశాలు ఇవ్వాలని కోరుతూ ఉధమ్ సింగ్ నగర్ జిల్లాలోని బాజ్‌పూర్ ప్రాంతానికి చెందిన జామా మసీదు దాఖలు చేసిన దరఖాస్తుకు ప్రతిస్పందనగా కోర్టు ఉత్తర్వుల సవరణ వచ్చింది.
జనవరి 2021
2021, జనవరి 11న రాష్ట్రంలోని మతపరమైన ప్రదేశాల్లో అక్రమ లౌడ్ స్పీకర్లపై చర్య తీసుకోవాలని కర్నాటక హైకోర్టు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది. శబ్ద కాలుష్యంపై చట్టాలను ఉల్లంఘించి, రాష్ట్రంలోని మతపరమైన ప్రదేశాలలో యాంప్లిఫైయర్లు, లౌడ్ స్పీకర్ల వాడకంపై చర్యలు తీసుకోవాలని వెంటనే పోలీసులకు.. కర్నాటక రాష్ట్ర కాలుష్య నియంత్రణ మండలి (KSPCB)కి ఆదేశాలు జారీ చేయాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది అత్యున్నత న్యాయస్తానం. బెంగళూరు వాసి గిరీష్ భరద్వాజ్ దాఖలు చేసిన పిల్ పిటిషన్‌ను చీఫ్ జస్టిస్ అభయ్ శ్రీనివాస్ ఓకా, జస్టిస్ సచిన్ శంకర్ మగదుమ్‌లతో కూడిన డివిజన్ బెంచ్ విచారించింది. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 21 ప్రకారం పౌరుల హక్కులకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రక్షణ కల్పించాలని ధర్మాసనం పేర్కొంది. పర్యావరణ పరిరక్షణ చట్టం 1986 ప్రకారం జారీ చేయబడిన శబ్ద కాలుష్యం (నియంత్రణ మరియు నియంత్రణ), రూల్స్, 2000, నిబంధనలను ఉల్లంఘిస్తూ మతపరమైన ప్రదేశాలలో లౌడ్ స్పీకర్లను అక్రమంగా ఉపయోగించడంపై అనేక PIL పిటిషన్లు కోర్టుకు వచ్చిన విషయాన్ని ఇది గమనించింది.
నవంబర్ 2021
2021, నవంబర్లో కర్నాటక హైకోర్టు మసీదులలో లౌడ్ స్పీకర్లు, పబ్లిక్ అడ్రస్ సిస్టమ్‌లను అనుమతించిన చట్టంలోని నిబంధనలను.. వాటి వినియోగాన్ని నియంత్రించడానికి ఏమి చర్యలు తీసుకుంటున్నారో వివరించాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని కోరింది. బెంగళూరులోని థనిసంద్రలో మసీదుల వల్ల ధ్వని కాలుష్యంపై గిరీష్ భరద్వాజ్ దాఖలు చేసిన పిటిషన్‌ను చీఫ్ జస్టిస్ రీతూ రాజ్ అవస్థి నేతృత్వంలోని డివిజన్ బెంచ్ విచారించింది. ధ్వని కాలుష్యం నియంత్రణకు సంబంధించిన చట్టాన్ని సమర్థవంతంగా అమలు చేయడం కోసం ఆయన కోర్టును ఆశ్రయించారు.
– డిజిటల్ మీడియా, ఆంధ్రప్రభ