మానవ నాగరికత అనేక శతాబ్దాలుగా అభివృద్ధి చెందుతోంది. దాని ప్రయాణంలో కీలకమైన ఘటనలు, ఎన్నో అద్భుతమైన మరుపురాని మధురానుభూతులున్నాయి. అయితే.. ‘‘ఈ రోజు, ఆ సంవత్సరం’’.. అనే అంశంపై ఒక నిర్దిష్టమైన రోజున ముఖ్యమైన చారిత్రక సంఘటనలు ఏమైనా ఉన్నాయా అన్నది చెక్ చేస్తే.. పలు ప్రధాన ఘటనలు కనిపిస్తున్నాయి. చరిత్ర తనను తాను నిరంతరం కొత్తగా ఆవిష్కరిస్తూనే ఉంటుందన్న విషయం దీనిద్వారా తెలుస్తోంది. మన జ్ఞానాన్ని ఉన్నతంగా ఉంచుకోవడానికి, మన గతాన్ని మరింత పునరుజ్జీవింపజేయడానికి కూడా ఇట్లాంటివి మనకు ఎంతో ఆసక్తిని కలిగిస్తాయి. మరి.. చరిత్రలో ఈరోజు, అంటే జూన్ 23న ఎట్లాంటి సంఘటనలు జరిగాయో చదివి తెలుసుకుందామా?
– నాగరాజు చంద్రగిరి, ఆంధ్రప్రభ
1761: బాలాజీ బాజీ రావు మరణించారు..
బాజీరావ్ I యొక్క పెద్ద బిడ్డగా, బాలాజీ బాజీ రావు తన తండ్రి తర్వాత మరాఠా సామ్రాజ్యానికి పీష్వాగా నియమితుడయ్యాడు. అతను పాలనను చేపట్టిన తర్వాత ఉత్తర,దక్షిణ భారతదేశంలో మరాఠా ఆధిపత్యాన్ని పెంచాడు. అతను జూన్ 23, 1761న మరణించే ముందు 20 సంవత్సరాల పాటు పీష్వా పదవిలో ఉన్నాడు. పూణెతో, దాని పరిసర ప్రాంతాలలో అతని పాలన ప్రారంభ సంవత్సరాల్లో అనేక న్యాయ,ఆర్థిక సంస్కరణలు అమలు చేశాడు. అయితే, కొంతమంది చరిత్రకారులు అతని తండ్రికి భిన్నంగా, అతను ప్రత్యేకంగా సమర్థవంతమైన సైనిక కమాండర్ కాదని, ఉత్తర భారతదేశంలోకి అహ్మద్ షా దురానీ చొరబాట్ల వల్ల కలిగే ముప్పును ఊహించలేకపోయాడని వాదించారు. ఈ వైఫల్యం చివరికి మూడవ పానిపట్ యుద్ధంలో దురదృష్టవశాత్తూ మరాఠాల ఓటమికి దారితీసింది.
1980: సంజయ్ గాంధీ మరణం..
కాంగ్రెస్ నేత, మాజీ ప్రధాని ఇందిరా గాంధీకి సంజయ్ గాంధీ రెండో కుమారుడు. అతను 1970ల చివరలో, తన తల్లికి అత్యంత సన్నిహితుడిగా ఉన్న లీడర్గా పేరుగాంచాడు. ఇందిరా గాంధీ ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు అధికారంలో ఉన్న రెండో వ్యక్తిగా కూడా గుర్తింపు పొందాడు. ఎమర్జెన్సీ సమయంలో పాల్గొన్నందుకు ఆయనపై తీవ్ర విమర్శలు వచ్చాయి. జనాభా పెరుగుదలను తగ్గించడానికి సెప్టెంబర్ 1976లో అతను ప్రారంభించిన ‘కంపల్సరీ స్టెరిలైజింగ్’ ప్రచారం ఆ సమయంలో అపఖ్యాతి పాలైన చర్యల్లో ఒకటి. మార్చి 1977లో న్యూ ఢిల్లీలో ఎన్నికల ప్రచారంలో తన వాహనంపై కాల్పులు జరిపినప్పుడు సంజయ్ గాంధీ కూడా హత్యాయత్నం నుండి బయటపడ్డారు. అతని తల్లి ఇందిరా గాంధీ చనిపోయిన తరువాత అతను కాంగ్రెస్‌కు నాయకత్వం వహిస్తాడని అంతా అనుకున్నారు. కానీ 1980, జూన్ 23వ తేదీన విమాన ప్రమాదం అతని ప్రాణాలను బలిగొంది.
1953: శ్యామా ప్రసాద్ ముఖర్జీ మృతి..
పశ్చిమ బెంగాల్‌లో జన్మించిన శ్యామా ప్రసాద్ ముఖర్జీ భారతీయ జనసంఘ్ వ్యవస్థాపకుడు. స్వాతంత్య్రానంతరం భారతదేశంలో పరిశ్రమ,సరఫరా శాఖకు తొలి మంత్రిగా పనిచేశాడు. జమ్మూ, కాశ్మీర్ విషయంలో ఆర్టికల్ 370కి సంబంధించిన సమస్యలపై అప్పట్లోనే దేశ ప్రధానిగా ఉన్న జవహర్‌లాల్ నెహ్రూతో విభేదించాడు. ఆ కారణంగా భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌ను విడిచిపెట్టాడు. ఆ తర్వాత1977-1979 కాలంలో జనతా పార్టీని సహ-స్థాపించాడు. ఆ తర్వాత దానికి భారతీయ జనతా పార్టీ (బీజేపీ)గా పేరు మార్చారు. అప్పటి నుంచి ముఖర్జీ ఆర్టికల్ 370కి వ్యతిరేకంగా ప్రచారాన్ని ప్రారంభించాడు. ఇది జమ్మూ, కాశ్మీర్ ప్రత్యేక అధికారాన్ని ఇస్తుంది.1953లో జూన్ 23న అంటే ఇదే రోజున జైలులో ఉండగా చనిపోయాడు.
1948: ఒలింపిక్ దినోత్సవాన్ని మొదటిసారిగా పాటించారు
మొదటి ఒలింపిక్ దినోత్సవం జూన్ 23, 1948న నిర్వహించారు. ఆధునిక ఒలింపిక్ ఉద్యమాన్ని పియరీ డి కూబెర్టిన్ సృష్టించినందుకు ప్రపంచవ్యాప్త జ్ఞాపకార్థంగా పాటిస్తున్నారు. ఒలింపిక్ దినోత్సవం 2022కు సంబంధించి థీమ్ ఏంటంటే.. శాంతియుత ప్రపంచం కోసం.. వ్యక్తి లింగం, వయస్సుతో సంబంధం లేకుండా అథ్లెటిక్ సామర్థ్యాన్ని మాత్రమే పరిగణించాలి. డిగ్రీతో సంబంధం లేకుండా ప్రపంచవ్యాప్తంగా క్రీడా భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహించాలి. ఇదే ఒలింపిక్ దినోత్సవం ప్రధాన లక్ష్యం. వివిధ విధానాలను ఉపయోగించి ఆరోగ్యం, ఫిట్‌నెస్‌పై ప్రజల్లో అవగాహన పెంచడానికి ఒలింపిక్ డే ని ప్రారంభించారు. ఈ రోజున ఒలింపిక్ క్రీడల గురించి ప్రదర్శనలు, విద్యా సెషన్‌లతో పాటు ఏటా నిర్వహించే అనేక క్రీడా కార్యక్రమాలు ఉంటాయి.
2010: అంతర్జాతీయ వితంతువుల దినోత్సవాన్ని ఆమోదించిన యునైటెడ్ నేషన్స్..
జూన్ 23న ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ప్రజలు, వితంతువులు అనుభవించే సమస్యలపై అవగాహన కల్పించేందుకు అంతర్జాతీయ వితంతువుల దినోత్సవాన్ని నిర్వహిస్తున్నారు. డిసెంబర్ 23, 2010న ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్ అసెంబ్లీ జూన్ 23ని అంతర్జాతీయ వితంతువుల దినోత్సవంగా ప్రకటించింది. ఏది ఏమైనప్పటికీ లూంబా ఫౌండేషన్ 2005 నుండి UN గుర్తింపును పొందకముందే ఆ రోజును పాటిస్తోంది. వ్యవస్థాపకుడు రాజిందర్ పాల్ లూంబా తల్లి పుష్పావతి లూంబా 1954లో ఈ రోజున తన భర్తను కోల్పోయినప్పటి నుండి ఫౌండేషన్ జూన్ 23ని అధికారిక తేదీగా ఎంచుకుంది. ఈ రోజు వితంతువుల వాయిస్ని తెలియజేయడానికి ఎంచుకున్నారు.