61.అంతా సంశయమే శరీరఘటనం బంతా విచారంబె లో
నంతా దుఃఖపరంపరాన్వితమే, మేనంతా భయభ్రాంతమే
యంతా నాంత శరీరశోషణమే దుర్వ్యాపారమే దేహికిన్
చింతన్నిన్ను దలంచి పొందరు నరుల్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా!
ప్రతిపదార్థం:శ్రీకాళహస్తీశ్వరా!, దేహికి- శరీరధారికి, అంతా-అంతయు, (ప్రతివిషయంలో), సంశయము్శ ఏ- సందేహమే, శరీరఘటనంబు- శరీరస్థితి, శరీరపు కూర్పు, అంతా- అంతయు, విచారంబు- ఎ-ఆలోచించ దగినదే (నిశ్చయంగా చెప్పటానికి వీలు లేనిది), లోన- అంతా- మనసు నందంతా, దుఃఖ- శోకాల, పరంపర- అన్వితము- ఏ- వరుసలతో కూడుకొన్నదే , మేను-శరీరం, అంతా- అంతయు, భయభ్రాంతము- ఏ- భయముతో, భ్రమతో నిండినదే, అంతా- ఈ సంసారం (లోకవర్తనం), న-అంత- అంతం లేని, శరీరశోషణము- ఎ- దేహపీడయే, దుర్వ్యాపారము-ఏ- చెడ్డపనులు చేయటమే, నరుల్- మానవులు, చింతన్- భావనలో, (చిత్తము నందు), నిన్ను-నిన్ను (శివుణ్ణి),తలంచి- ధ్యానించి, పొందరు- చేరుకోరు.
తాత్పర్యం: శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! శరీరధారి అయిన జీవుడికి ప్రతివిషయం కూడా సంశయమే. (ఇది ఇటువంటిది అని గట్టిగా చెప్పటానికి వీలు లేదు) శరీరం యొక్క కూర్పు అంతా ఆలోచించ దగినదే. ( ఎంత కాలం ఉంటుందో ఎవ్వరు చెప్పలేరు కదా!) మనసంతా దుఃఖాల పరంపరలే. (దారాపుత్రాదుల సంబంధాల వల్ల దుఃఖమే తప్ప మరేమీ లేదుకదా!) శరీరం ఎప్పుడు రోగాదుల కారణంగా భయంతో కూడుకున్నదే. ఏ పని చేసినా అంతులేని దేహపీడయే, చెడుపనులు చేయటమే. అన్ని తెలిసి కూడా, మానవులు ఎందుకనో చిత్తంలో నిన్ను తలచి, నిన్ను చేరుకోరు.
విశేషం:ఈ పద్యం కూడా మానవుల అజ్ఞానానికి వెత చెందుతూ చెప్పినదే. శరీరధారి శరీరం, సంబంధాలు అన్నీ అశాశ్వతా లని తెలిసి కూడా దుర్వ్యాపారం చేస్తాడని జాలి పడతాడు కవి.
దుర్వ్యాపారాలు:భగవంతుణ్ణి చేరటానికి చేసే పనులన్నీ సద్వ్యాపారాలు లేక పుణ్యకార్యాలు. అవి కాక బ్రతుకుతెరువు కోసం ఇతరులని బాధించే పనులన్నీ, భగవంతుడి ధ్యాస లేని పనులన్నీ దుర్వ్యాపారాలు. ఇవన్నీ కర్మబంధాలు కలిగించి, పునర్జన్మలకి కారకాలవుతాయి కనుక ఇవి దుర్వ్యాపారాలు.
