హనుమంతుడు- జ్ఞానం, స్వీ య నియంత్రణ, శౌర్యం, నీతి, ధై ర్యం భక్తికి ప్రతిరూపం హనుమం తుడు లేదా ఆంజనేయుడు శివుని స్వరూపం. అతను పదకొండు రుద్రుల అంశంతో బలవంతుడ య్యాడు. జ్ఞాన యోగం, భక్తి యోగం, కర్మ యోగం, రాజ యో గాలకు ప్రతీక. భగవంతుడు హనుమం తుడు. స్వామిని ఆరాధించడం వల్ల భక్తులకు అపారమైన శారీరక బలం, శత్రువులపై విజయం, మంచి ఆరోగ్యం, ధైర్యం, జ్ఞానం, వినయం, కుజుడు, శనిగ్రహాల వల్ల కలిగే సమస్యల నుండి ఉపశమనం పొందవచ్చు.
నవావతార ఆంజనేయ చరిత్ర ఈ శ్లోకంలో హనుమం తుని తొమ్మిది రూపాలను వివరిస్తుంది:
ఆద్య ప్రసన్న హనుమాన్‌; ద్వితీయో వీర మారుతి:
తృతీయో వింశతి భుజ: చతుర్థ పంచ వక్త్రక
పంచమో అష్టాదశ భుజ: శరణ్య సర్వదేహనాం సువర్చలా పతి షష్ట:
సప్తమస్తు చతుర్భుజ: అష్టమ కథిత శ్రీమాన్‌ ద్వాత్రింశత్‌ భుజమానవ
ధ్వాత్రజి భుజమానవ మాం సర్వదస్సదా
1. ప్రసన్నాంజనేయ అవతారం: స్వామి ఈ అవతా రం ఒక చేతిలో గద, మరో చేతిలో అభయ ముద్రతో కూడిన శాంతియుత రూపం. ఈ రూపాన్ని క్షత్రియ రాజు విజయ తన బంధాన్ని వదిలించుకోవడానికి పూజించాడు. ఈ స్వామిని పూజించినవారికి నిర్విఘ్నంగా అన్ని పనులు నెరవేరుతాయి. భక్తునికి మనశ్శాంతిని, ముక్తిని ప్రసాదిస్తాడు.
2. వీరాంజనేయ అవతా రం: మైందుడు అనే భక్తుడి ని అనుగ్ర#హంచ డానికి స్వామి ఈ అవ
తారం
ధరించాడు. శత్రువులను నాశనం చేసే ‘రజో గుణం’తో కూడిన చాలా శక్తివంతమైన రూపం. ఒక పాదం ముందు భాగంలో ఉంటుంది. దుష్టశ క్తులతో పోరాడటానికి సిద్ధంగా ఉన్నాడని సూచిస్తుంది.
3.వింశతిభుజ అవతారం: ఈ అవతారంలో స్వామికి ఇరవై చేతులు ఉం టాయి. ఈ అవతారం వల్లే స్వామి భవిష్యత్‌ బ్ర#హ్మ అయ్యే వరం పొందా డు. బ్రహ్మ, సప్త ఋషులు ఈ శక్తివంతమైన రూపానికి భయ పడి ఆయన ముందు సాష్టాంగపడ్డారు.
4. పంచముఖ ఆంజనేయ అవతారం: ఈ ఐదు తలల స్వామివారి రూపంలో తూర్పు ముఖంగా హను మంతుడు, దక్షిణంగా నరసింహుడు, పడమ రగా గరుడుడు, ఉత్తరంగా వరాహుడు, హ యగ్రీవుడు పైకి అభిముఖంగా ఉంటాడు. అ శోక వనంలో సీతామాత ముందు హనుమం తుడు ఈ రూపంలో కనిపించాడు. ఈ రూ పంలోనే స్వామి పాతాళంలో అహరావణుడి ని చంపి, రామలక్ష్మణులను రక్షించాడు.
5. అష్టాదశభుజాంజనేయ అవతారం: ఈ రూపం పద్దెనిమిది ఆయుధాలతో పద్దెనిమిది చేతులతో దర్శన మిస్తుంది. వివిధ మంత్రాల ద్వారా పొందిన శక్తులతో సంతృ ప్తి చెందని దుర్వాసుడు ఈ రూపంలో హనుమంతుని ముందు సాష్టాంగ నమస్కారం చేశాడు. మృత సంజీవని విద్యకు అధిపతి ఈ స్వామి.
6. సువర్చలాంజనేయ అవతారం: #హనుమంతుడు భార్య సువర్చలా దేవి తో దర్శనమిస్తాడు. తన శిష్యుడైన ధ్వజదత్తుడిని అనుగ్రహంచాడు.
7. చతుర్భుజాంజనేయ అవతారం: స్వామి కపిల అనే తన భక్తుడిని, పేద పండితుడిని అనుగ్రహంచడానికి ఈ అవతారం ధరించాడు. ఈ రూపం లో ఉన్న నాలుగు చేతుల్లో అభయ ముద్రతో, వరద ముద్ర అన్ని వరా లను కురిపిస్తుంది, ఒక చేతిలో పండు, మరో చేయి భార్యపై ఉంటుంది.
8. ద్వాత్రిశభుజాంజనేయ అవతారం: ఈ స్వామికి 32 చేతులు ఉంటాయి. అన్ని చేతుల్లోనూ ఆయుధాలు ఉంటాయి. ఉగ్రరూపుడయిన ఈ స్వామి ని సోమదత్తుడు అనే రాజు పూజించి, కోల్పోయిన రాజ్యాన్ని తిరిగి పొం దాడు. ఈస్వామి తనకు నచ్చినవిధంగా పరిమాణాన్ని మార్చుకోగలడు.
9.వానరాంజనేయ స్వామి: పరాశర సం#హత ప్రకారం, కుష్టు వ్యాధితో బాధపడుతున్న గిరిజనుడైన గళుడు ముందు హనుమంతుడు ఈ రూపంలో కనిపించి అతనికి ఆరోగ్యాన్ని ఇచ్చాడు. తన స్వామిశ్రీరాముని పాదాల వద్ద కూర్చున్న విధేయుడైన రూపం కూడా ఇదే. రామాయణం లో కనపడే ఆంజనేయస్వామి అవతారమూ ఇదే.
ఈ నవ అవతారాలే గాక సప్తముఖీ ఆంజనేయ, ఏకాదశముఖీ ఆం జనేయ వంటి అవతారాలు ఇంకా ఎన్నో ఉన్నాయి.