ఈశ్వర రూపం…సంకేతార్థాలు!

పం చముఖాల పరమేశ్వర రూపమే మొదటిగా వ్యక్తమైన శివుని రూపం. ఆ పంచ ముఖాల్లో
ఒక్కొక్క ముఖానికి మూడు కళ్ళు. పది దిక్కు లలో విస్తరించిన అనంత తత్వానికి సంకేతంగా పది చేతులు వున్నాయి. ఆ పంచ ముఖములో సద్యోజాత, వామదేవ, అఘోర తత్పురుష ,ఈశాన. అయితే ఆఖ రిది నిజానికి ముఖం కాదు నిర్గుణ స్వరూపానికి సంకే తము. ఈ అయిదు ముఖాలు ఓంకారానికి సంకేతం. ఓంకారం ఉండే అకార, ఉ కార, మకార, నాద, బిందు వులకు ప్రతీక. ఓంకారాన్ని సూక్ష్మ ప్రణవం అంటారు. స్థూల ప్రణవం అనగా పంచాక్షరి.
శివుని రూప సంకేతార్థం మంచు లాంటి తెల్లని ఛాయ -చీకటిని అనగా అజ్ఞానాన్ని తొలగించే జ్ఞానా నికి ప్రతీక.
సూర్యనేత్రం – కాంతికి,
చంద్ర నేత్రం- జీవానికి
అగ్ని నేత్రం – జ్ఞానానికి
పులిచర్మం – కోరిక పై ఆధిపత్యం
ఏనుగు చర్మము- పాశవిక ప్రవృత్తులను అణచడం
చితాభస్మం – లయ
కపాల మాల -యుగాల పరిభ్రమణం, మానవ జాతి ఆవిర్భావం మరియు అంతరించడం
గంగ – పవిత్రం చేసి ఉద్ధరించే శక్తికి
నెలవంక -కాలానికి
సర్పములు- కుండలినీ శక్తికి
త్రిశూలము – త్రిగుణములకు
ఢమరుకం – పదజాలాన్ని
అక్షరమాల – ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానానికి ఇలా వేర్వేరు అర్ధాలు ఉన్నాయి.
మృత్యుంజయుని రూప వర్ణన

మృత్యువు అంటే ఈ స్థూల దేహాన్ని వదిలి పోవ డం అంటే మరణము అని మాత్రమే కాదు అర్థము. మనము పరమాత్మ స్వరూపులు అని మరిచిపోవ డమే మృత్యువు అంటే. అటువంటి అజ్ఞానాన్ని తొల గించి జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించేవాడు మృత్యుంజయుడు. మృత్యుంజయుడు అనగానే మృత్యువు లేకుండా చేస్తాడు అనే భావన వ్యవహారం లో ఉంది కానీ పుట్టుక ఉన్న ప్రతి ప్రాణికి మరణం ఉండి తీరుతుంది కనుక ఇక్కడ మృత్యుంజయుడు అంటే జ్ఞాన ప్రదాతగా అపమృత్యువును తొలగిస్తాడు అన్నదిగా గ్రహంచాలి.
మృత్యుంజయుడు తెల్లగా ఉంటాడు మూడు కళ్ళుంటాయి. అవి మూడు కాలములకు సంకేతం. ఎనిమిది చేతులు ఉంటాయి. పై నాలుగు చేతులలో రెండు అమృత కలశాలని పట్టుకొని తనకు తానే అభి షేకం చేసుకుంటున్నాడు. మరో చేతితో మృగీ ముద్ర, అది మనస్సుని నిగ్రహంచడం అన్నదానికి సంకేతం., ఇంకో చేత్తో అక్షమాల. ఏ మంత్రం అయినా అక్షరాల సముదాయమే అందుకు అన్ని మంత్రములు కలిసి స్వామి చేతిలో అక్షమాలగా అయింది.
రెండు చేతులు తొడ మీద పెట్టుకున్నాడు వాటి లో అమృత కలశములు ఉన్నాయి. పై వాటిలో అమృతం అయిపోతే క్రింది వాటిలో అమృతం పైకి వెళుతుంది. ప్రక్కన అమ్మ ఉన్నది.
అగ్ని నేత్రం దోషాలు, పాపాలను నిర్మూలిస్తుంది
సూర్య నేత్రం జ్ఞానాన్ని ప్రసాదిస్తుంది. చంద్ర నేత్రం శాంతి నిస్తుంది. అదే త్య్రంబకం. జటాజూటము దానిపైన నెలవంక, అమృతత్త్వానికి సంకేతం. అప మృత్యువును తొలగించి, మోక్షమును ప్రసాదిస్తుంది.
ఇటువంటి స్వామి రూపాన్ని ధ్యానించడం, పూజించడం, స్మరించడం శుభప్రదం.

• సిహెచ్‌.హరిబాబు